Suw akarlaryny we batgalyk ýerlerini dikeltmek

---

HealthWiki > Daşky gurşaw we adam saglygy > Bap 11: Ýeri dikeltmek we baglary ekmek > Suw akarlaryny we batgalyk ýerlerini dikeltmek

---

Bu bapda:

 

Bu bapda:

• Bap 11: Ýeri dikeltmek we baglary ekmek
• Toprak pytramasynyň öňüni almak
• Zaýalanan ýerleri dikeltmek
• Bag ekmeklik
• Suw akarlaryny we batgalyk ýerlerini dikeltmek

Çeşmeleriň we derýalaryň boýlarynda, batgalyk ýerlerde (topragyň ýylyň dowamynda öl ýa-da suw alan ýerleri) ösýän ösümlikler we agaçlar suw toplaýjy çäklerdäki wajyp işleriniň köpüsini amala aşyrýarlar. Olar suw almalara ýol bermeýärler, suwy arassalaýarlar, ýerasty suwlaryň topraga syzmagyna kömek edýärler, haýwanlaryň we ösümlikleriň mesgenine öwrülýärler.

Bu derýa tiz akýar. Şoňa görä-de, ol akymdan aşakda suw almalaryň we toprak pytramasynyň ýüze çykmagyna sebäp bolar.

Şäherdäki we şäherçelerdäki çeşmeleriň we derýalaryň töwereginde gurluşyk işlerini alyp barmak aňsat bolar ýaly we suw almalara ýol bermez ýaly, olary göni akmaga mejbur edýärler. Ýöne çeşme ýa derýa näçe göni bolsa, ondaky suw şonça-da tiz akýar. Suwuň akymy tizleşende, ol toprak pytramasyny güýçlendirýär, akymdan aşakda bolsa suw almalaryň töwekgelligini artdyrýar. Suw almalar akymyň ugry bilen uly daşlary we pürsleri alyp gidýärler. Şonuň üçin gury möwsümde hem derýanyň hanasyndaky daşlaryň we pürsleriň ululygyna seredip, siz suwuň joşup-joşmajakdygyny anyklap bilersiňiz. Haýal akýan çuň bolmadyk derýanyň hanasynda uly daşlar bar bolsa, ol ýagyşlar möwsüminde aşaklygyna uly daşlary alyp gelýän howply suw almanyň alamatydyr.

Bu derýa suwuň topraga syzmagyna mümkinçilik berip, haýal akýar.

Ösümlik dünýäsini dikeltmek

Suw akarlarynyň gyrasynda ösýän ösümlikler suwy haýallatmaga, ýaýratmaga, ugrukdyrmaga we ýeriň süýşmezligine ýardam berýärler.

Ýagyş suwunyň akymy

Derýa

Ýagyş suwunyň akymy

Toprak pytramasy bar bolan ýer: ýagyş suwy ýüzleý akyp, topragy çeşmä alyp gaýdýar.

Dikeldilen ýer: baglar we ösümlikler ýagyş suwlarynyň topraga syzmagyna kömek edýärler. Şunlukda, ýagyş suwlary derýa az düşýär.

Çeşmeleriň we derýalaryň boýunda toprak pytramasynyň öňüni almagy usullarynyň biri – olaryň gyralaryna bag ekmekden ybarat. Suw toplaýjy çäkleriň her tarapyndan 20-den 50 metr çenli giň ýerde baglary ekmeklik toprak pytramasyny kemeldýär.

Batgalyk ýerleriň dikeldilmegi we goralmagy – suw toplaýjy çäkleri goramagyň möhüm bölegi.

Köklerini suwda saklamagy halaýan ösümlikler gözlüje çybyklardan erkin ösüp çykýarlar. Şeýle çybyklardan iki ýa-da ondan köpräk hataryny ekip, olaryň arasyna gyrymsy baglary we şahalary üýşüriň. Bu topragy süýşmekden gorap, beýleki ösümlikleriň we haýwanlaryň dolanyp gelmekleri üçin zerur bolan şertleri döredip başlaýar.

Derýalaryň we çeşmeleriň kenarlary durnukly bolanda, baglar, gyrymsy baglar we otlar özbaşdak ösüp başlamagy başarýarlar. Şeýle bolmadyk ýagdaýynda, mümkin, siziň olary ekesiňiz geler. Nahallary haýwanlardan goramak üçin, olaryň daşynda haýat aýlaň. Baglar doly boý alýança, adamlara şol ýerde odun ýygnamaga rugsat bermäň.