Hesperian Health Guides

Himiki galyndylary howpsuz ýok etmek

Bu bapda:

Uly we kiçi saglyk öýleriniň köpüsi himiki galyndylaryndan howpsuz ýok etmek babatda kynçylyklara duş gelýärler. Uly lukmançylyk merkezleriň rentgen, himiki bejeriş we tejribehana galyndylary hem bolup biler. Galyndylaryň şeýle görnüşlerini ýok etmek örän çylşyrymly bolany üçin, biz bu kitapda onuň usullary barada gürrüň etmeris.

Himikatlar arassalaýarlar we zyýansyzlandyrýarlar

Hlor hekini dökmezden öň, ony suw bilen garyp, aşgarlaýjy çukura guýuň. Wodorodyň öteturşunyň erginini ýok etmek üçin, ony ýörite çukura dökäýmeli. Ony lagyma ýa-da unitaza dökmek hem howpsuzdyr.

A man wears boots, gloves and a mask while pouring liquid from one container into another.

Glýutaraldegid we formaldegid düwnuk keseline we ölüme eltip bilýär. Siziň merkeziňiz zyýansyzlandyrmak we arassalamak üçin şol himikatlardan peýdalanýan bolsa, olary howpsuz ýok etmegiň usullary bar. Glýutaraldegidi ýa-da formaldegidi ýok etmezden öň, turşulygyny (pH görkezijisini) üýtgetmek üçin, oňa kaustik sodasynyň (natriniň gidroksidi) erginini goşmaly. pH görkezijini lakmus kagyzy ýa-da pH ölçeýän bilen barlaň. pH görkezijini 12-ä ýetiriň we şol derejede azyndan 8 sagat saklaň. 8 sagat geçenden soň, duz turşusy bilen garyp, ortaça derejä (pH 7) ýetiriň. Glýutaraldegidi we formaldegidi ýok etmek üçin materiallaryňyz bolmasa, olardan peýdalanmaň, sebäbi olar örän howpludyr.

Arassalanandan soň, olary aşgarlaýjy çukurlara dökmek howpsuzdyr. Düşek daşlyklary arassalamak üçin ulanylýan karbol turşulygy dem alyş we deri üçin zyýanlydyr. Karbol turşulygy ýok edilende ýada ondan peýdalananda, işçi äýnek, maska we gorag egin-eşiklerini geýmelidir. Natriniň gidroksidi akdyrylýan ýuwundy suwlaryna garylmaly-da, aşgarlaýjy çukurlara dökülmeli.

Simap

EHB Ch19 Page 440-2.png

Simap – gyzgynlygy ölçeýän termometriň içindäki kümüşsöw suwuklyk. Simap gan basyşyny ölçeýän gurallaryň käbirinde (köne şekildäkiler), batareýlerde we çyralarda bolýar.

Simap – örän zäherli agyr metal. Onuň azajyk mukdaryndan hem dem alnanda ýa-da deri arkaly geçende, nerwi, böwrek, öýken, beýni ýaly beden agzalaryny şikeslendirip bilýär. Ol dogabitdi ýetmezçiliklere sebäp bolup bilýär.

EHB Ch19 Page 441-1.png

Simap ýakylanda dargamaýar. Ol ýakylan mahaly öňküsinden hem has güýçli gaza öwrülýär

Simabyň zyýanly täsirini azaltmagyň iň oňat usuly – düzümi simaply zatlary azrak ulanmaly. Mümkin bolsa, düzümi simaply enjamlaryňyzy metal gaplarda saklaň. Enjam döwülse-de, simap stol, oturgyç ýaly agaç zatlara siňmän, metalda galar. Siziň ýaşaýan ýeriňizde simapsyz termometrler elýeter bolsa, şolary ulanyň.


Dökülen simaby nädip aýyrmaly

EHB Ch19 Page 441-2.png

Termometr ýaly içi simaply zatlar döwlende, simap ownuk bolejiklere dargaýar. Adamlary we haýwanlary ol ýerden daşda saklaň. Gyzdyryjy enjamlary, wentilýatorlary ýa-da kondisionerleri öçüriň we howa girer ýaly penjireleri açyň. Dökülen simaby aýyrmak üçin, size ellik, pipetka, 2 list gaty kagyz ýa-da karton, 2 polietilen paket, ýelimli lenta, el çyrasy (fonar) we içi suwly aýna konteýner gerek bolar.


Simaby ýygnamagyň howpsuz usuly:

  1. Simaba degmäň. Penjireleri ýa-da gapylary açyň.
  2. Sagadyňyzy we gymmat bahaly bezegleriňizi aýryň. Simap beýleki metallara ýelmeşýär
  3. Gündizdigine garamazdan, hemme zat oňat görner ýaly, simabyň dökülen ýerini yşyklandyryň.
  4. Mümkin bolsa, himiki maddalara durnukly ellik geýiň. Lateks ellikden ikisini geýiň
  5. Simaby kiçiräk üýşmege üýşürmek üçin gaty kagyzyň ýa-da kartonyň kiçijik böleklerini ulanyň.
  6. Simaby sorduryp almak üçin pipetkadan peýdalanyň we ýygnan simabyňyzy içi suwly aýna gaba salyň.
  7. Galan simaby ýygnamak üçin ýelimli lentany ulanyň.
  8. Ýelimli lentany, pipetkany, ellikleri we kartony polietilen pakete salyň.
  9. Paketiň daşyna “simap galyndylary” diýip bellik ediň we ony suwly konteýnere salyň.
  10. Konteýneriň agzyny ýapyp, oňa bellik ediň. Ony ýene-de bir pakete salyň.
  11. Paketden zäherli galyndylardan dynylýan usulda dynyň.

Antibiotikler we beýleki derman serişdeler

Ulanyş möhleti geçen dermanlar howpsuz ýok edilmeli himiki galyndylaryň ýene-de bir görnüşidir. Antibiotiklerden we beýleki dermanlardan howpsuz dynmak olaryň suw çeşmelerinden, galyndylar bilen iş salyşýan adamlardan daşda saklanylmagyny aňladýar. Gynansak-da, saglyk öýleri, dermanhanalar we derman öndürýän kompaniýalar köne dermanlardan howpsuz dynmagyň deregine, olary zibil dökülýän açyk ýerlere, suw ýollaryna ýa-da ýuwundy suwlaryň akýan ýeriniň aşagyna taşlaýarlar.

Antibiotikler daşky gurşawa taşlananda, olar adamlarda, haýwanlarda hatda olar bilen galtaşýan ýokançlyklarda hem antibiotik durnuklylygyny döredip bilýär. Bu bolsa öz gezeginde ýokançlyga ýolugan adamlara antibiotikler bilen bejergi geçirilende, onuň netijesiz bolmagyna sebäp bolýar

Antibiotikleri azrak satyn alyň we azrak ulanyň

EHB Ch19 Page 442-1.png

Antibiotikleriň bejerip bilmeýän kesellerinde olary ulanmaň. Siziň saglyk öýüňiz antibiotikleriň zerur gerek bolan mukdaryny satyn alsa, ulanyş möhleti geçen dermanlar az taşlanar.

Ulanyş möhleti geçen dermanlaryňyzy öndüren kärhana gaýtaryň

Derman öndürýän kompaniýalaryň antibiotiklerden we beýleki dermanlardan dynmak üçin ýörite enjamlary bolýar. Bu işi olar amala aşyrmalydyrlar. Derman öndürýän kompaniýa dermanlary gaýtaryp bermäge mümkinçiligiňiz bolmasa, olary howpsuz usulda ýok ediň.


Dermanlary howpsuz ýok etmek

EHB Ch19 Page 442-3.png
  1. Ellik, gorag äýnek, maska geýiň.

  2. Gerdejikleri owradyň.

  3. Külkäni sement bilen garyň.

  4. Suw goşup, sementden gaty logalajyklary ýasaň.

  5. Şol logalajyklary agzy ýapylýan zibil çukurda gömüň.



This page was updated:18 dek 2022